दिनचर्यानिष्ठांची मांदियाळी

नंदनने Tag केले होते "पुस्तकनिष्ठांची मांदियाळी"!. मी सुचवतोय "दिनचर्यानिष्ठांची मांदियाळी". तुमच्या दररोजच्या आयुष्यातला एक typical दिवस कसा गेला. ट्युलिपला यात supreme judge करावे लागेल कारण तिच्या ब्लॉग वरील articles मुळेच हा विषय सुचला.
सकाळी ६चा गजर कानात शिरतो तेव्हा आपल्याला फ़क्तं कानच आहेत हे जाणवतं. बाकी शरीराचे अवयव हे युध्धात जायबंदी झालेल्या सैनिकाच्या स्वरूपात इकडेतिकडे विखुरलेले असतात. हळुहळू मेंदू कार्यरत होतो. हात पाय पाठ पोट सर्वं काही आपापल्या ठिकाणी रात्री जसे होते तसे आहेत याची अंधुकशी कल्पना येते. पण चहा ही एकमेव गोष्टं सर्वं आळसावर मात करायला लावते. जे काम मेंदू करू शकत नाही ते एक चहाच करू शकतो. (तिरडीवर ठेवलेल्या माझ्या कलेवराला जर एक कप चहा देतो म्हंटलं तर हा तिरडीवर उठून बसेल - माझ्या जवळच्या मित्रांची comment).
आपण आपल्याच घरात आहोत या जाणिवेने मन आळसावते आणि झोपेत चालाल्यासारखा एक human robot चहाचे सोपस्कार सुरू करतो. ओठात अडकवलेला tooth-brush, हातात चहाचे भांडे, दुसर्या हाताने गॅसला व स्वत:ला ठिणगी देण्याचे पुण्यकर्म ह्या सोपस्कारातून जेव्हा हळूच red lable चा खुमार नाकात दरवळतो तेव्हा tooth-brush जोरजोरात चालतो. ब्रश करून येईस्तोवर, दूध वरती येवू पहातं त्याला उचलून त्याच्याखालचा जाळ थोपवितो.
एक बंपर कप भरून चहा, जवळच्या बेकरीचे खारी टोस्ट, दरवाज्यात अडकवलेला पेपर सफ़ाईने काढून टेबलावर. ट्युबलाईट , पंखा हे केव्हा ऑन केलेत ते यांत्रिक माणसाला कळत नाही. पेपर वाचल्यानंतर, सत्यम शिवम सुन्दरम! (राज कपूरचा सत्यम शिवम सुंदरम पाहिल्यानंतर shit, shave, shower ह्याऎवजी सत्यम शिवम सुंदरम हीच terminology वापरतोय. nature's call हे सत्य, दाढी हे शिवम व अंघोळ हे सुंदरम!) लगेच तयार होवून अडीच किलोमीटरवर असलेल्या officers' gymkhana त दाखल होतो. थंडीतही पोहोण्याची सवय फ़ार चांगली. अख्या क्लबमध्ये मी एकटाच swimming करणारा हिवाळ्यातसुध्धा! पण त्यामुळे हा swimming pool माझा एकट्याचा असल्यासारखा. (मला आता परदेशात जायची गरज नाही. कारण तेथेही काय करणार तर मोठे घर घेवून त्यात एक स्वत:चा swimming pool बांधणार. मग हे काय वाईट आहे?)
stereoवर गाणी ऎकत रोजचा पल्ला गाठला की वर येवून, तापीच्या विशाल पात्राचे दर्शन डोळॆ भरून घेतो. क्लब तापीच्या किनार्यावर. सकाळच्या अंधूक, misty वातावरणात, अलगद नागमोडी वळण घेणारी तापी फ़ार सुंदर दिसते. जवळच्या पुलावर अजून क्लासला जाणार्यांची व सकाळचा व्यायाम आटोपून जाणार्यांची दरवळ असते.
तयार होवून परत जाताना रात्री तपासलेल्या उत्तरपत्रिकांमधील मासलेवाईक उत्तरांची आठवण गालातल्या गालात हसवून जाते. परीक्षा देताना जास्तं चांगलं होतं. परीक्षा दिली आणि उंडारायला मोकळॆ. आता नाण्याची दुसरी बाजू कळते. ती जास्तं दु:खदायक असते. 'आपुललीच प्रतिमा होते आपुलीच वैरि' प्रमाणे विद्यार्थी theoretical प्रश्नात भलतेच काही तरी लिहीतात. माझा मित्र म्हणतो त्याप्रमाणे, "तू जसं तुला पाहीजे ते विचारतोस, तसे त्यांनाही जे हवे ते लिहीण्याचे स्वातंत्र्य आहे" . कोणत्याही structure मध्ये अमुक एका गोष्टीचे महत्व विचारले की, " It is very impotant to have this in the design. As design is based on this, it is rquired to have this. However, without this, design cannot be achieved. .... Finally, it must be said that this has to be in the design" . डोक्याचं नाव कपाळ!, माठात भरलं नाही पाणी, बाप म्हणतो खोदेल सोन्याच्या खाणी! संपूर्ण पेपर तपासण्याच्या कटकटीतला हाच तो तेवढा हसवणारा प्रकार जो खरं तर black humour ह्या प्रकारात मोडतो. कारण मीच करता आणि करविता, पण शरण तुला भगवंता!
साडेनऊ वाजता डिपार्टमेंटमध्ये पाऊल टाकताच, टेबलवर, दुपारच्या मीटिंगचा फ़तवा पडलेला असतो. साडेदहाचे lecture . प्युनला सेमिनार रूम उघडून ठेवायला सांगतो. लेक्चर ची कवच कुंडले (खडू- मस्टर, वगैरे), तयार ठेवून, एक कप चहा ढोसून, दिवसाची सुरूवात होते , साहित्यीक भाषेत, मेंढरे हाकायला. आमच्या professionची "लाल" करायची तर साक्षात भगवान मुरलीधर आमचा पहीला मेंढपाळ!. फ़क्तं बासरीऎवजी खडू आणि गाण्यांऎवजी रूक्ष गद्य आवाज(ज्याला नरडे म्हणतात). वर्गात नेहमीप्रमाणेच. फ़क्तं कोणी मुलाने difficulty विचारली तर सर्वांचे चेहरे त्रासिक. काय हा वेळ खातोय. पण तेच जर ती डिफ़िकल्टी एका सुबक ठेंगणीने विचारली असेल तर सगळा क्लास खडबडून जागा होतो व त्या थोर मुलीकडे एकटक बघतो. मी जरा उत्तर जास्तच elaborate करावे हे त्यांच्या डोळ्यात स्पष्टं दिसतं.
लेक्चर आटोपून परतताना निरोप येतो, post-graduate in-chargeचा, आज सेमिनार आहे. आल्या पावली सेमिनाररूमम्ध्ये स्थानापन्नं! वातावरण गंभीर. थोडीशी कुजबूज. आमच्या चेहेर्य़ांवरून आम्हा परीक्षकांच्या मूडचा अंदाज घेण्याचा जमलेल्या विद्यार्थ्यांचा एक केविलवाणा प्रयत्न. बाहेर दोन प्युन दिमतीला हजर. एक योग्य(? प्र्श्नोत्तरांच्या) वेळेला चहा द्यायला. दूसरा काही हवं नको बघायला.
पहीला विद्यार्थी सुरू करतो. दहा ऎवजी वीस मिनिटे घेतो. डोकं चढून जातं. कारण रिपोर्टमध्ये references, alphabetically आणि पाहीजे त्या formatमध्ये नसतात. conclusion च्या नावाने आनंद असतो. English construction आणि grammar ह्यांचा केव्हाच घटस्फ़ोट झालेला असतो. दोन चार प्र्श्नं विचारून त्याची गच्छंती करतो. दुसरा येतो. तो राम तर हा लक्ष्मण. मागे एक सीता ऊभीच असते आणि हनुमान तर कित्येक. कारण प्रत्येकालाच ह्या अग्निपरीक्षेतून जायचेय. पण आम्हाला तर हे सेमिनार ऎकून धरणी आम्हाला पोटात घेईल तर बरं असं वाटतं.
एव्हाना पोटात कावळे कोकलायला लागतात. दोन चार महत्वाची circulars, कागद sign करून कार स्टार्ट होते तेवढ्यात दुपारचे १.३० झालेले घड्याळ दाखवतं. रेडिऒ सुरू होतो आणि आवडते गीत सुरू होतं,"तुम्हारा चाहनेवला खुदाकी दुनियामे"
घरी सौ.नी चिठ्ठी ठेवली असते त्याप्रमाणे, भाजी गरम करून, केळ्याचे शिक्रण बनवून, जेवायला सुरूवात होते. सोबत दिवाळी अंक. सानियाचे जपानमधील फ़ुलांचे वर्णन सुगंधाशिवाय सर्वं काही transfer करून सोडतं मनात. १५ मिनिटांची एक डुलकी घेऊन परत कॉलेजच्या वाटेवर. सदाबहार गीते प्रोग्रॅम चालू असतो रेडिओवर.
मीटिंग सुरू होताच जेवणाची व गाण्याची नशा उतरली असते. एक official, ruthless गेम सुरू झाला असतो. मीटिंग अमक्याने बोलावलीय म्हणजे प्रॉब्लेम हाच असणार. मीटिंगच्या आधीच agenda चे सूतोवाच होतं. सगळ्यांनी आपापल्या positions कित्येक वर्षांपासून घेतलेल्याच असतात. कोण कोणाचा चमचा आहे, कुणाचा स्वार्थ कुठे दडला आहे हे open secret असतं. तरीही हा गेम खेळायचा असतो. त्यात जर खरोखर students चे भले झाले तर थोडा दिलासा!.
मिटिंग संपते. प्रत्येकजण आपापली हत्यारे, तलवार, सुरा, पिस्तोल, म्यान करतात.(जो साधा protest करतो तो सुरा, जो दुसर्याचे म्हणणे हाणून पाडतो तो तलवार वाला, व मीटिंगचा चेअरमन हा पिस्तोलवाला. सर्वांना silent करण्याचे काम त्याचे!.

पाच वाजता खरं academic काम सुरू होतं. दुसर्या दिवशीचे lectures काय, books काढून ठेवणे, transparencies एकदा डोळ्यांखालून घालणे. इतर colleaguesना intercom वरून सूचना देणे. आता हुश्शं म्हणणार तेव्ढ्यात m.Tech. आणि research चे विद्यार्थी गळ टाकून बसले असतात त्यांच्या गळाला मी लागतो. त्यांच्याशी discuss करता करता सात सहज वाजतात. अचानक मोबाईल वाजतो. ": कुठे आहात? घरी केव्हा येणार? " फ़ोनवर सौ.ना तटवून ३० मिनिटांनी स्वारी घरी दाखल जालेली असते. सिध्धी नेहमीप्रमाणे,' बाबा , आज काय गम्मत झाली कॉलेजमध्ये ते सांगा.' त्यावर एक जुनी आठवलेली गंमत तयार करून बसतो.
आज बसलोय मराठीब्लॉगसमोर नसलेली गंमत असलेली करून दाखवण्यात!

आता tag करतोय मी randomly यांना

नंदन
ट्युलिप
गायत्री
सुमेधा